مدل فرانظری:
TTM

استاد: دکتر ضاربان

دانشجو:خانم  ناهید شهابی دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت

به منظور برنامه ريزي بر اي تغیير رفتار هاي غير بهداشتي و ارتقاء سلامت، نظريه ها و مدل هاي مختلفي وجود دارد که يکي از آنها الگوي فرا نظريه اي است که توسط پروچسکا و دیکلمنته بعنوان یک مدل جامع تغيير رفتار برای مطالعه تعیین کننده های رفتاری است.

به منظور برنامه ريزي بر اي تغیير رفتار هاي غير بهداشتي و ارتقاء سلامت، نظريه ها و مدل هاي مختلفي وجود دارد که يکي از آنها الگوي فرا نظريه اي است که توسط پروچسکا و دیکلمنته بعنوان یک مدل جامع تغيير رفتار برای مطالعه تعیین کننده های رفتاری است.

این مدل به نامهای متعددی نامگذاری شده است، لیکن همچنان از آن بعنوان یک مدل یاد می شود چرا که اساساً در نتیجه بازنگری شماری از تئوریها تکامل یافته است و این، علت این مطلب است که یکی از نامهای آن مدل فرانظری است.

•          از نکات قابل توجه در این مدل این است که این مدل تأکید بر توضیح تغییر رفتار دارد، در حالیکه بسیاری از مدلها تأکید بر رفتار دارند. و نکته دیگر اینکه به مشخص نمودن بعد زمانی در تغییر رفتار می پردازد و اینگونه مطرح می کند که افراد از طریق طی مراحل مختلفی در حین تغییر یک رفتار حرکت نموده و کل این فرآیند می تواند به اندازه 6 ماه تا یکسال بطول بینجامد.

•          با وجود چنین تأکیدی بر طی این مراحل، این مدل به مدل مراحل تغییر  نیز معروف است.

•          Transtheoretical model

•          Stage of change

تاریخچه

در اواخر دهه 1970، جیمز پروچسکا از دانشگاه ردایلند بر آن شد که به بازنگری تئوریهای مختلف در ارتباط با روان درمانی بپردازد. در طی این فرایند، وی به پایه گذاری مبانی مدل فرانظری پرداخت. در حال حاضر  مدل فرانظری از وضعیت قرارگیری در زمره محبوبترین مدلها بهره می برد. هر ساله چندین مطالعه در مورد این مدل به انتشار می رسد.

اجزای مدل

•          مراحل تغییر:

•          اولین ساختار این مدل مراحل تغییر نام دارد. این ساختار مرحله ای، موجب ایجاد یک بعد موقتی یا زمانی گردید و ضمناً اشاره به این نکته دارد که تغییر در طی زمان رخ می دهد. در اين مدل، فرض بر اين است که افراد  مي توانند در مراحل مختلف آمادگي بر اي تغيير قرار گيرند و لذا برا ي تغيير رفتار از مجموعه اي از مراحل عبور مي کنند که شامل پنج مرحله است:

•          Precontemplation

•          پيش از تفكر يا قصد: به مرحله اي اطلاق مي شود كه شخص هنوز د ر مورد تغیير يا اتخاذ يک رفتار ، حداقل تا شش ماه آينده فكر نکرده است.

Contemplation

تفكر و قصد: فرد واقعاً به تغيير رفتار - در طول شش ماه آينده - فكر مي كند، اما هنوز از آمادگي كامل براي اقدام لازم برخوردار نيست.

•          Preparation

•          آمادگي: فرد به طور جدي در مورد تغيير يک ر فتار فکر مي کند و قصد ا يجاد يک تغيير را در آ ينده اي نزديک (معمولأ در ماه آ ينده) دارد و مقدمات شروع رفتار را فراهم مي کند.

•          Action

•          عمل:  مرحله اي است که فرد تغييرات مناسب در سبک زندگي خود - در طول شش ماه گذشته – به وجود آورده است. 

•          Maintenance

•          حفظ و نگهداري: شاهد دوره طولاني تر استقرار و استحکام تغيير رفتار هستيم-  بيشتر از شش ماه - اما براي حفظ آن نياز به تلاش فعال و هوشيارانه است.ضمناً در هر کدام از مراحل عمل و نگهداری ممکن است بازگشت اتفاق بیفتد که در اين صورت فرد به همان الگوي رفتاري که پیش از مرحله عمل داشته است بازمیگردد.

Decision balance

تعادل تصمیمی (مزایا و محدودیتهای تغییر رفتار) نام دارد، بر این اساس تغییر رفتار وقتی رخ می دهد که مزایای تغییر رفتار دارای اهمیت بیشتری نسبت به محدودیتهای آن نگریسته شوند. بنابراین، آموزشگران می بایست در جهت افزایش موافقین ضمن کاهش مخالفین تلاش نمایند.

Self efficacy

•          خود کارآمدی: در پیگیری رفتار موثر است. خودکارآمدی عبارتست از اطمینانی که شخص به توانائی اش برای پیگیری یک رفتار مشخص دارد و مختص رفتار مربوط بوده و در حال حاضر مطرح می باشد.

سوالات مراحل تغییر:

•            کدامیک از این موارد در مورد شما صحیح است؟

•                من اصلا "قصدانجام فعالیت جسمانی ندارم.

•                در ذهنم است که تا 6 ماه آینده یک برنامه فعالیت جسمانی منظم داشته باشم.

•                 تا یک ماه آینده قصد دارم یک برنامه فعالیت جسمانی منظم داشته باشم.

•                 حدود یک ماه است که فعالیت جسمانی منظم انجام می دهم.

•                 6 ماه است که فعالیت جسمانی منظم انجام می دهم.

خود کارامدی

منابع:

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: